Muxuu Ilaaha Wanaagsan u Abuuray Shaydaan Xun?

Baybalku waxa uu sheegayaa in uu ahaa Ibliis (ama Shaydaanka) oo qaab mas ah oo Aadan iyo Xaawo ku duufsaday inay dembaajiyaan oo keenay dhicitaankoodii . Laakiin tani waxay dhalinaysaa su’aal muhiim ah: Muxuu Ilaahay u abuuray
shaydaan ‘xun’ (oo macnaheedu yahay ‘cadow’) si uu u kharribo abuurkiisa wanaagsan?

Lucifer – Midka dhalaalaya

Dhab ahaantii, Baybalku wuxuu sheegay in Ilaah abuuray ruux xoog badan, caqli badan, oo qurux badan oo malaa’igaha oo dhan madax u ahaa. Magaciisu wuxuu ahaa Lucifer (macneheedu waa ‘mid iftiimaya’) – aad buuna u fiicnaa. Laakiin Lucifer waxa kale oo uu lahaa dardaaran uu si xor ah u dooran karo. Tuduc ku sugan Ishacyaah 14 ayaa diiwaangelinaya doorashada uu sameeyay:

Lucifer, sida Adam , ayaa wajahay go’aan. Wuu aqbali karaa in Ilaah yahay Ilaah ama wuxuu dooran karaa inuu noqdo ‘ilaahiisa’. “Waan doonayaa” ee soo noqnoqda waxay tusinaysaa inuu doortay inuu Ilaah caayo oo uu isu sheego inuu yahay ‘Ka ugu sarreeya’. 

Tuduc ku sugan Yexesqeel ayaa siinaya sharraxaad barbar-dhac ah dhicistii Lucifer:

¹³ Waxaad joogi jirtay Ceeden oo ahayd beertii Ilaah, oo waxaad huwatay dhagax kasta oo qaali ah, kuwaasoo ahaa sardiyos, iyo tobasiyos, iyo dheemman, iyo berullos, iyo onika, iyo yasbid, iyo safayr, iyo sumurud, iyo mid birqaya, oo dafafkaaga iyo biibiilayaashaada shuqulkoodu wuu kula jiray. Maalintii lagu abuuray waa laguu diyaariyey. ¹⁴ Waxaad ahayd keruubkii subkanaa ee wax dabooli jiray, oo aniga ayaa saas kaa dhigay si aad buurta quduuska ah ee Ilaah u joogtid. Oo waxaad hor iyo dib ugu dhex socon jirtay dhagaxyo dab ah. ¹⁵ Maalintii lagu abuuray iyo ilaa markii xaqdarro lagaa helay jidadkaagaad kaamil ku ahayd. ¹⁶ Baayacmushtarigaaga badan aawadiis waxaa dhexdaada laga buuxiyey dulmi, waanad dembaabtay, oo sidaas daraaddeed ayaan adiga sida wax nijaas ah oo kale buurta Ilaah kaaga xooray. Keruubkii wax dabooli jirayow, waan ku halligay oo dhagxanta dabka ah dhexdooda waan kaa baabbi’iyey. ¹⁷ Qalbigaagu quruxdaaduu kor isula qaaday, oo xigmaddaadiina waxaad la kharribtay dhalaalkaaga. Dhulkaan kugu xooray oo boqorro hortood ayaan ku dhigay si ay kuu arkaan.

Yexesqeel 28:13-17

Lucifer quruxdiisa, xikmaddiisa iyo xooggiisa – dhammaan waxyaalihii wanaagsanaa ee ku dhex abuuray Ilaah – waxay horseedeen kibir. Kibirkiisu wuxuu u horseeday fallaagonimadiisa, laakiin weligii ma uu lumin awooddiisa iyo kartidiisa. Hadda waxa uu wadaa kacdoon caalami ah oo ka dhan ah abuurihiisa si uu u arko cidda Ilaah noqon doonta. Xeeladdiisu waxay ahayd in uu bini’aadamka ku biiriyo isaga. Waxa uu sidaas yeelay isaga oo ku jirrabay isla dooqii uu sameeyey oo ah in ay Ilaah ka madax bannaanaadaan oo isaga caabiyaan. Wadnaha jirrabaadda Aadan wuxuu la mid ahaa kii Lucifer. Si kale ayaa loo soo bandhigay. Labaduba waxay doorteen inay ‘ilaah’ naftooda u noqdaan.

Shaydaanku – ka shaqeeya dadka kale

Tuduca Ishacyaah wuxuu la hadlayaa ‘Boqorka Baabuloon’ iyo cutubka Ezekiel wuxuu la hadlayaa ‘Boqorka Turos’. Laakiin marka la eego sharraxaadaha la bixiyay waxaa cad inaysan la hadlin aadanaha. “Waan doonayaa” ee ku sugan Ishacyaah waxa uu tilmaamayaa qof dhulka lagu tuuray si ciqaab loogu ciqaabayo isagoo doonaya inuu carshigiisa ka sarreeyo kan Ilaah. Tuduca ku sugan Yexesqeel wuxuu ka hadlayaa ‘masuulka malaa’ig ah’ oo mar u soo guuray Ceeden iyo ‘buurta Ilaah’. Shaydaanku (ama Lucifer) wuxuu inta badan naftiisa ka dhigaa gadaashiisa ama cid kale. Bilowgii wuxuu ka dhex hadlayaa abeesada. Ishacyaah wuxuu u xukumayaa boqorkii Baabuloon, oo wuxuu Yexesqeel ku lahaa boqorkii Turos.

Muxuu Lucifer uga caasiyoobay Ilaah?

Laakiin muxuu Lucifer u rabay inuu ka hor tago Abuuraha awoodda leh oo dhan og? Qayb ka mid ah ‘xariifnimada’ waa inaad ogaato inaad ka adkaan karto qofka kaa soo horjeeda iyo in kale. Lucifer waxaa laga yaabaa inuu leeyahay awood, laakiin taasi weli kuma filna inuu ka adkaado Abuuraha. Maxaa wax walba ugu luminaya wax uusan ku guuleysan karin? Waxaan u malayn lahaa in malaa’ig ‘xariif ah’ ay garan lahayd xadkiisa ka dhanka ah Ilaah – oo ay dib u celin lahayd caasinimadiisa. Haddaba muxuu u diiday? 

Laakiin ka fiirso in Lucifer uu rumaysan karo oo kaliya in Ilaah uu ahaa abuurihiisa awoodda oo dhan rumaysad – la mid ah annaga. Baybalku wuxuu soo jeedinayaa in Ilaah abuuray malaa’igaha toddobaadka abuurista. Tusaale ahaan, tuduc ka mid ah Ayuub wuxuu inoo sheegayaa:
   Markaasay rabigu ku hadlay ayuub isagoo ka dhex hadlaya duufaanta,wuxuuna iyidhi (ayuub38;1)”xagee joogtay marka aan dhagax dhigay aas aaska dhulka isheeg,haddii aad fahanto (ayuub38;4) Markay wada heesayaan xidigaha subaxdi oo malaaigti oo dhamina qaylo farxad ah ku dhawaqeen.”(ayuub38;7)

Bal qiyaas in Lucifer la abuuray, isagoo noqday dareen inta lagu jiro usbuuca abuurista, meel ka mid ah caalamka. Waxa kaliya ee uu ogyahay waa in uu hadda jiro oo uu is-ogyahay. Sidoo kale Ruux kale
ayaa sheeganaya inuu abuuray Lucifer iyo caalamka. Laakiin sidee Lucifer ku ogaan karaa in sheegashadani ay run tahay? Waxaa laga yaabaa, abuurahan loogu yeero inuu ku soo baxay jiritaanka xiddigaha wax yar ka hor inta uusan Lucifer soo bixin jiritaanka. Tan iyo markii uu ‘abuuraha’ hore u yimid goobta, wuxuu ahaa (laga yaabaa) inuu ka awood badan yahay iyo (laga yaabee) inuu ka aqoon badan yahay Lucifer. Laakiin haddana mar kale malaha. Waxaa laga yaabaa in isaga iyo ‘abuuraha’ labaduba ay isku mar soo wada baxeen. Lucifer waxa keliya oo uu aqbali karayey Erayga Ilaah isaga uu isagu abuuray, iyo in Ilaah laftiisu uu yahay mid waara oo aan xad lahayn. Laakin kibirkiisa wuxuu doortay inuu rumaysto khiyaaligiisa.

ilaahyo maskaxdeena

Waxaa laga yaabaa inaad ka shakisan tahay in Lucifer uu rumaysan karo in isaga iyo Ilaah labadaba (iyo malaa’igaha kale) ay ‘soo baxeen’ jiritaanka. Laakiin tani waa isla fikradda aasaasiga ah ee ka dambeysa fikirka ugu dambeeyay ee cosmology casriga ah. Waxaa jiray isbedbedel tiro ah oo aan waxba ahayn, ka dibna isbeddelkaas ayaa caalamku ka soo baxay jiritaanka. Taasi waa nuxurka aragtiyaha cosmology ee casriga ah. Asal ahaan, qof kasta – laga bilaabo Lucifer ilaa Richard Dawkins & Stephen Hawkings adiga iyo aniga – waa in ay rumaysad ku go’aansadaan haddii caalamku yahay mid iskiis u dhisan ama uu abuuray oo uu xoojiyay Ilaaha abuuraha ah.

Si kale haddii loo dhigo, araggu ma rumaysna. Lucifer wuxuu arkay oo la hadlay Ilaah. Laakiin weli waa inuu ku aqbalo ‘rumayn’ in Ilaah isaga abuuray. Dad badan ayaa yidhaahda, haddii Ilaah uun ‘u muuqan lahaa’, markaas way rumaysan lahaayeen. Si kastaba ha ahaatee, Kitaabka Quduuska ah dad badani waxay arkeen oo maqleen Ilaah – laakiin weli kama ay qaadan ereygiisa. ‘Aragtida’ kaligiis weligeed ma dhalin kalsooni . Arrintu waxay ahayd inay aqbali doonaan oo ay ku kalsoonaan lahaayeen Eraygiisa naftiisa iyo naftooda ku saabsan. Dayrta Lucifer waxay la socotaa tan.

Ibliis muxuu sameynayaa maanta?

Haddaba, sida uu Baybalku sheegayo, Ilaahay ma uu abuurin ‘shaydaan xun’, laakiin ma abuurin malaa’ig qurux badan, xoog badan oo caqli badan. Isagoo kibir leh ayuu u horseeday fallaagada Ilaah ka gees ah – oo markuu sidaas sameeyo waa la kharribmay. Haddana waxa uu hayaa quruxdiisii asalka ahayd. Adiga, aniga iyo dhammaan bani-aadmiga waxaan qayb ka noqonnay goobta dagaalka ee u dhexeeya Ilaah iyo cadawgiisa (Ibliiska). Xeeladda Ibliisku maaha inay xidhato maro madow oo xun sida ‘Rid Madow’ ee
Sayidka Fardaha . Mana inkaar xun inaguma hayo. Taas beddelkeeda wuxuu doonayaa inuu naga khiyaaneeyo madax furashada Ilaah ku dhammeeyey dhimashadii iyo sarakiciddii Ciise . Sida Baybalku yidhi:

¹⁴ Oo layaabna ma leh, waayo, Shayddaanka qudhiisu wuxuu isu ekaysiiyaa malaa’igta iftiinka. ¹⁵ Haddaba wax weyn ma aha haddii ay midiidinyadiisuna isu ekaysiiyaan midiidinyada xaqnimada, iyagoo dhammaanshahoodu u ahaan doono sida shuqulladooda.

(2 korintos 11:14-15)

Sababtoo ah Shaydaanka iyo addoommadiisu waxay iska dhigi karaan ‘iftiin’ si fudud ayaa nalagu khiyaaneeyaa. Waxaa laga yaabaa in tani ay tahay sababta Injiilku had iyo jeer u muuqdo inuu ka soo horjeedo dareenkayaga iyo dhammaan dhaqamada.