Fayraska novel coronavirus, ama COVID-19, wuxuu ka soo baxay Shiinaha dhamaadkii 2019. Dhowr bilood ka dib wuxuu ku faafay adduunka oo dhan, oo uu ku faafay oo dilay malaayiin isagoo ku faafaya waddan kasta.
Faafiinta Xawliga ah COVID-19 wuxuu keenay cabsi iyo argagax dunida oo dhanku abuuray adduunka oo dhan. Dadku ma hubin waxa ay samaynayaan marka loo eego aafadan. Laakiin ka hor intaanay tallaalladu soo bixin, xirfadlayaasha caafimaadku waxay ku adkaysteen in guusha xakamaynta COVID-19 ay ku dheggan tahay hal istiraatiijiyad weyn. Qof kasta oo meeraha ku nool waxa uu ku dhaqmi jiray kala fogaanshiyaha bulshada iyo karantiil. Tani waxay sababtay mas’uuliyiinta adduunka oo dhan inay dejiyaan qawaaniinta xannibaadda iyo go’doominta.
Inta badan dadku kuma kulmi karaan kooxo badan oo waxay ahayd inay ka fogaadaan ugu yaraan laba mitir kuwa kale. Kuwa la xidhiidha qof laga helay COVID-19 waa inay gabi ahaanba ka soocdo xidhiidhka dadka kale.
Isla mar ahaantaana, cilmi-baarayaal caafimaad ayaa u tartamay sidii ay u heli lahaayeen tallaal. Waxay rajaynayeen in dadka la tallaalay ay yeelan doonaan iska caabin u ah coronavirus. Markaa faafitaanka COVID-19 aad ayuu u dhimmi lahaa wuuna yarayn doonaa.
Nidaamyadan aadka u daran ee lagu karantiilo, karantiilka, iyo horumarinta tallaalka coronavirus, waxay bixiyaan tusaale nool oo habraac kale oo lagu daweeyo fayraska kale. Laakiin fayraskani waa mid ruuxi ah. Habkaas ayaa udub dhexaad u ah howlgalka Ciise iyo Injiilkiisa Boqortooyada Jannada. Coronavirus-ku aad buu halis u ahaa in bulshooyinka meeraha oo dhan ay isku dayeen tillaabooyin adag si ay u difaacaan muwaadiniintooda. Markaa waxaa laga yaabaa inay mudan tahay in la fahmo dhiggiisa ruuxiga ah. Ma doonayno in aan ku baraarugno khatartan sida dunidu ula socoto COVID. Faafida COVID-19 waxay muujineysaa mowduucyo aan la taaban karin oo Kitaabka Quduuska ah sida dembiga, jannada, iyo naarta, laakiin sidoo kale hadafka Ciise.
Marka hore sida cudurka faafa uu u muujiyo dembiga…
Caabuqa dilaaga ah & faafa.
Qofna runtii uma malaynayn in COVID-19 ay ku faraxsan tahay in laga fikiro, laakiin waxay ahayd lama huraan. Sidoo kale, Baybalku wuxuu aad uga hadlayaa dembiga iyo cawaaqibkiisa, mowduuc kale oo aan doorbidno inaan iska ilaalinno. Sawirka Baybalku u isticmaalo si uu u qeexo dembigu waa cudur faafa oo faafa. Sida COVID, waxay ku sifaynaysaa dembiga inuu dhex maro dhammaan bini’aadamka oo uu dilo .prefer to avoid. An image the Bible uses to describe sin is that of a spreading infectious disease. Like COVID, it describes sin as going across the whole human race and killing it.
12 Haddaba sida dembigu nin keliya dunida ugu soo galay, dhimashaduna dembiga ugu timid, sidaasaa dhimashadiina u gaadhay dadka oo dhan, waayo, waa la wada dembaabay;
ROOMA 5:12
6 Waayo, kulligayo waxaannu noqonnay sida wax aan nadiif ahayn, oo xaqnimadayada oo dhammuna waa sida dhar wasakh ah, kulligayona waxaannu u engegnay sida caleen oo kale, oo xumaantayadiina sidii dabayl oo kale ayay noo kaxaysataa.
ISHACYAAH 64:6
Cudurada faafa waa cuduro laakiin maaha sababta cudurka. Tusaale ahaan, AIDS waa cudurka; HIV waa fayraska keena cudurka. SARS waa cudurka; SARS Coronavirus-1 waa fayraska keena cudurka. COVID-19 waa cudur leh calaamadihiisa. SARS Coronavirus-2 waa fayraska ka dambeeya. Si la mid ah, Baybalku wuxuu leeyahay dembiyadeenna (jacbada) waa cudur ruuxa. Dembigu waa xididkiisa, wuxuuna keenaa dhimasho.
Muuse & Maskii Naxaasta ahaa
Ciise wuxuu xidhiidhiyay dhacdo Axdigii Hore ku xidhay cudur iyo dhimasho iyo hawlgalkiisa. Kanu waa xisaabtii abeesooyinka ku dhex dhacay xerada reer binu Israa’iil waagii Muuse. Reer binu Israa’iil waxay u baahdeen dawo ka hor intaanay dhimashadu ku dhicin dhammaantood.
Oo Buur Xor waxay uga guureen xagga jidka loo maro Badda Cas inay hareer ka maraan dalka reer Edom. Markaasay dadku aad u qalbi jabeen jidkii daraaddiis.
TIRINTII 21:4-9
5 Oo dadkii waxay ku hadleen wax ka gees ah Ilaah iyo Muuseba, oo waxay yidhaahdeen, War dalkii Masar maxaad nooga soo bixiseen si aannu cidladan ugu dhimanno? Waayo, kibis ma jirto, biyona ma jiraan, oo naftayaduna kibistan khafiifka ah way ku yaqyaqsataa.
6 Markaasaa Rabbigu wuxuu dadka dhexdiisii ku soo daayay abeesooyin qaniinyo kulul oo ay dadkii qanqaniineen, oo dad badan oo reer binu Israa’iil ah ayaa dhintay.
7 Markaasay dadkii Muuse u yimaadeen, oo waxay ku yidhaahdeen, Annagu waannu dembaabnay, maxaa yeelay, waxaannu ku hadalnay wax ka gees ah Rabbiga iyo adiga, haddaba Rabbiga noo bari inuu abeesooyinka naga fogeeyo. Markaasaa Muuse dadkii u baryay Rabbiga.
8 Oo Rabbigu wuxuu Muuse ku yidhi, Abeeso samee, oo tiircalan kor saar, oo mid kasta oo la qaniinoba, markuu arko wuu noolaanayaa.
9 Oo Muuse baa abeeso naxaas ah sameeyey oo wuxuu kor saaray tiirkii calanka, oo haddii abeeso qof qaniinto oo qofku soo eego abeesadii naxaasta ahayd wuu noolaan jiray.
Axdigii hore oo dhan, midku wuxuu ku nijaasoobay cudur faafa, meydka oo taabtay, ama dembi. Saddexdan waxay ku xidhan yihiin midba midka kale. Axdiga Cusubi wuxuu xaalkeena ku soo koobayaa sidan:
dinku waxaad ku dhimateen xadgudubyadiinna iyo dembiyadiinna,
EFESOS 2: 1-2
2 kuwaas oo aad markii hore ugu socon jirteen sida socodka wakhtigan iyo sida madaxda xoogga hawada oo ah ruuxa haatan ka dhex shaqaynaya carruurta caasinimada.
Dhimashada Kitaabka Qudduuska ah waxay ka dhigan tahay ‘kala go’. Waxay ku lug leedahay labadaba jirka (naftu waxay ka go’daa jidhka) iyo dhimashada ruuxiga ah (naftu waxay ka go’day Ilaah). Dembigu waa sida fayraska aan la arkin laakiin dhabta ah ee gudahayaga. Waxay keentaa dhimasho ruuxi ah oo degdeg ah. Tani waxay markaas keentaa dhimasho gaar ah oo jireed muddo ka dib.
In kasta oo aynaan doorbidi lahayn inaynaan ka fikirin, Baybalku wuxuu dembiga ula dhaqmaa mid dhab ah oo dilaa ah sida Coronavirus. Ma awoodno inaan iska indha tirno. Laakiin waxay sidoo kale tilmaamaysaa tallaalka…
Tallaalka – Dhimashada abuurku
Bilowgiisii, Baybalku waxa uu soo saaray dulucda abuurka iman doona . Iniinku asal ahaan waa xirmo DNA ah oo furfuri kara oo u kori kara nolol cusub. DNA-da abuurku waa xog gaar ah oo ay ka dhisto unugyo waaweyn oo qaabab gaar ah (borotiinno). Dareenkan, waxay la mid tahay tallaalka, kuwaas oo ah unugyo waaweyn (oo loo yaqaan antigens) oo qaab gaar ah leh. Ilaah wuxuu ballan qaaday in abuurkan iman doona, oo bilowgii lagu dhawaaqay, uu xallin doono dhibaatada dembiga iyo dhimashada.
15 oo colaad baan idin dhex dhigi doonaa adiga iyo naagta, iyo farcankaaga iyo farcankeeda; oo madaxaaguu burburin doonaa, adiguna cedhibtiisaad burburin doontaa.
BILOWGII 3:15
Halkan ka daawo tafaasiil ku saabsan haweenayda iyo farcankeeda. Ilaahay dabadeed wuxuu ballan qaaday in farcanku Ibraahim kaga iman doono si uu quruumaha oo dhan u tago.
18 oo ay quruumaha dunida oo dhammu ku barakoobi doonaan farcankaaga, maxaa yeelay, codkaygaad addeecday.
BILOWGII 22:18
Ballanqaadyadan Abuurku waa mid kali ah. A ‘isaga’, ma aha ‘iyaga’ ama ‘it’, waa inuu yimaado.
Injiilku wuxuu muujinayaa Ciise inuu yahay Farcankii la ballanqaaday – laakiin wuu leexday. Abuurku wuu dhiman lahaa..
3 Kolkaasaa Ciise u jawaabay, oo wuxuu ku yidhi, Saacaddii way timid uu Wiilka Aadanahu ammaani lahaa.
YOOXANAA 12:23-24
24 Runtii, runtii, waxaan idinku leeyahay, Xabbad sarreen ah haddaanay dhulka ku dhicin oo dhiman, keligeed bay iska jiraysaa, laakiin hadday dhimato, midho badan bay dhashaa.
Geeridiisu waxay ahayd magacayaga.
9 Laakiin waxaynu aragnaa Ciise, kan wax yar malaa’igaha laga hoosaysiiyey, isagoo xanuunka dhimashada aawadiis ammaan iyo murwad taaj loogu geliyey inuu nimcada Ilaah dhimashada ugu dhadhamiyo qof walba.
CIBRAANIYADA 2:9
Tallaalada qaar ayaa marka hore dila fayraska dhexdiisa. Kadibna tallaalka fayraska dhintay ayaa lagu duraa jirkeena. Sidan, jidhkeenu wuxuu soo saari karaa unugyada difaaca ee lagama maarmaanka ah. Nidaamka difaacayagu wuxuu markaa jidhkeena ka difaaci karaa fayraska. Sidoo kale, dhimashadii Ciise waxay awood u siinaysaa in abuurkaas uu hadda inagu sii jiro. Markaa hadda waxaynu samayn karnaa difaac ka hortag ah fayraska ruuxiga ah – dembiga.
9 Ku alla kii Ilaah ka dhashay dembi ma falo; maxaa yeelay, Ilaah dabiicaddiisu way ku sii jirtaa isaga; oo ma dembaabi karo, waayo, wuxuu ka dhashay Ilaah.
1 YOOXANAA 3:9
Baybalku wuxuu sii wadaa inuu sharaxo waxa ay tani ka dhigan tahay:
4 Wuxuu kuwaas inagu siiyey ballamadiisa qaaliga ah oo aad iyo aad u waaweyn, inaad kuwaas ku noqotaan kuwo ka qayb qaata dabiicadda Ilaah, idinkoo ka baxsaday kharribaadda dunida ku jirta ee ku timid damaca jidhka.
2 BUTROS 1:4
In kasta oo dembigu ina kharribay, haddana nolosha Abuurka inagu dhex jira ayaa xididaysanaya oo inoo suurtageliya inaan ‘ka qayb-qaadanno dabeecadda rabbaaniga ah’. Musuqmaasuqa ma aha oo kaliya in la soo celiyo, laakiin waxaan noqon karnaa sida Ilaah si aan macquul ahayn haddii kale.
Laakin, la’aanteed tallaal ku filan ikhtiyaarkayaga kaliya ee Covid waa karantiil. Tani sidoo kale waa run xagga ruuxa. Waxaan ognahay in karantiilku u badan yahay sida Jahannamo.
Sidee tani sidaas tahay?
Karantiil – Jannada iyo Naarta kala soocida
Ciise wuxuu baray imaatinka Boqortooyada jannada . Marka aan ka fikirno ‘janada’ waxaynu inta badan ka fikirnaa xaaladdeeda ama meesheeda – ‘wadooyinka dahabka’. Laakiin rajada weyn ee Boqortooyada waa bulsho leh muwaadiniin gebi ahaanba daacad ah oo aan naf-hurnimo lahayn. Ka fiirso inta aan ku dhisno ‘boqortooyooyinka’ dhulka si aan isaga ilaalino nafteena. Qof kastaa wuxuu leeyahay qufulo gurigiisa, qaar baa leh habab ammaan oo horumarsan. Waanu xidhnaa baabuurta waxaanu u sheegaynaa caruurteena in aanay la hadlin shisheeyaha. Magaalo kasta waxay leedahay ciidan boolis ah. Waxaan si feejigan u ilaalinaa xogtayada onlaynka ah. Ka fikir dhammaan nidaamyada, dhaqamada, iyo nidaamyada aan ku meel dhignay ‘boqortooyada dhulka’. Hadda ogow inay halkaas u joogaan si aan isu ilaalinno midba midka kale. Markaa waxa laga yaabaa in aad ka hesho dhibka dembiga ee jannada.
Gaar ahaan Jannada
Haddii Ilaahay uu dejiyo boqortooyo ‘samada’ ah oo uu na ka dhigo muwaadiniinteeda, waxaan si degdeg ah ugu beddeli lahayn cadaabta aan u rogin adduunkan. Dahabka waddooyinka yaallaa wuu baaba’ayaa muddo yar gudahood. Ilaahay waa in uu dembiga innaga dhexyaala sida ay bulshadu isku daydo in ay cirib tirto COVID-19 si bulshadu u caafimaad qabto. Ma jiro qof ‘waayay’ (macnaha dembiga ) heerkan qumman oo geli kara boqortooyada Ilaah. Sababtoo ah markaas wuu dumin lahaa. Taa beddelkeeda, Ilaah wuxuu u baahan yahay inuu meel mariyo karantiil si dembigu uusan u burburin jannada.
Haddaba ka warran kuwa Eebbe karantiilay oo u diiday inay galaan? Aduunyada, haddii laguu diido inaad gasho waddan, sidoo kale kama qayb qaadan kartid kheyraadkiisa iyo faa’iidooyinkiisa. (Ma heli kartid daryeelkeeda, daawaynteeda, iwm.). Laakiin dhammaantiis, dadka adduunka oo dhan, xitaa argaggixisada ka cararaya dhammaan waddamada, waxay ku raaxaystaan isla waxyaabaha aasaasiga ah ee dabiiciga ah. Kuwaas waxaa ka mid ah waxyaabaha aasaasiga ah oo loo qaato waxyaabo aan macquul ahayn sida neefsashada hawada, u arka iftiinka sida dadka kale.
Waa maxay kala go’a Ilaah ugu dambeyntii
yaase nuur sameeyey? Baybalku wuu sheeganayaa
3 Ilaahna wuxuu yidhi, Iftiin ha ahaado: iftiin baana ahaaday.
BILOWGII 1:3
Hadday taasi run tahay, markaas iftiinka oo dhan isagaa iska leh – oo waxaa soo baxday inaan hadda amaahaneyno. Laakiin marka la aasaaso Boqortooyada jannada ee ugu dambaysa, iftiinkiisu wuxuu ahaan doonaa boqortooyadiisa. Markaa ‘dibadda’ waxay ahaan doontaa ‘mugdi’ – sida Ciise ku tilmaamay Jahannamo masaalkan.
13 Markaasaa boqorkii wuxuu midiidinyadii ku yidhi, Lugaha iyo gacmaha ka xidha, oo gudcurka dibadda ah ku tuura; halkaas waxaa jiri doonta baroor iyo ilko jirriqsi.
MATAYOS 22: 13
Haddii uu jiro Abuuraha markaas inta badan waxa aan u qaadanno si fudud oo aan u qaadanno in ‘ayga’ runtii isagaa iska leh. Ka bilow wax asaasi ah sida ‘iftiin’, dunida inagu xeeran, oo u gudub awoodeena dabiiciga ah sida fikirka iyo hadalka. Runtii waxba ma aannu samaynin si aan u abuurno kuwan iyo awoodahayada kale. Waxaan si fudud u aragnaa nafteena awood u leh inaan isticmaalno oo horumarinno. Marka mulkiiluhu dhameeyo boqortooyadiisa wuxuu soo celin doonaa dhammaan wixii uu isagu lahaa.
Marka COVID-19 uu ka dillaaco dhimasho iyo burbur dhexdeenna ah dhammaanteen ma maqalno wax dood ah marka khubaradu ay ku adkaystaan karantiil. Markaa la yaab ma leh in la maqlo Ciise oo ku baraya masaalkiisii nin taajir ah iyo Laasaros taas
26 Weliba annaga iyo idinka waxaa layna dhex dhigay bohol aad u weyn, si kuwa doonaya inay halkan ka sii tallaabaan inay idiin yimaadaan aanay u karin, oo kuwa xaggaasna ayna noogu soo tallaabin.
LUUKOS 16:26
Qaadashada tallaalka – Sharaxaada Ciise ee Maska Maarta ah
Ciise ayaa mar sharraxay hawshiisa isagoo isticmaalaya sheekada sare ee ku saabsan Muuse iyo masaska wax dilaya. Ka fakar waxa ku dhici lahaa dadka ay masku qaniineen.
Marka uu qaniino maska sunta ah, sunta jidhka gasha waa antigen, sida caabuqa fayras. Daawaynta caadiga ah waa in la isku dayo in la nuugo sunta. Kadibna si adag u xidh addinka la qaniinay si aanu dhiiggu u qulqulin oo aanay suntu uga faafin qaniinyada. Ugu dambeyntii, iska yaree dhaqdhaqaaqa si heerka garaaca wadnaha ee hooseeya uusan si dhaqso ah ugu shubin sunta jirka.
Markii abeesadu ku dhufteen reer binu Israa’iil, Ilaah wuxuu iyagii u sheegay inay eegaan maskii naxaasta ahaa oo tiir ku kor taagay. Waxa laga yaabaa inaad qiyaasto qof la qaniinay oo sariirta ka soo baxay, oo eegaya abeesadii naxaasta ahayd ee u dhowayd, ka dibna la bogsiiyey. Laakiin waxaa xerada reer binu Israa’iil ku sugnaa ilaa 3 milyan oo qof. (Waxay tiriyeen in ka badan 600 000 oo rag ah oo da’dii ciidan ahaa). Tani waxay le’eg tahay magaalo weyn oo casri ah. Fursadaha ayaa ahaa kuwa aad u sarreeya in kuwa la qaniinay ay u jireen dhowr kiiloomitir, oo aan laga arki karin, tiirka maaska naxaasta ah.
Doorashada ka-hortagga-dareenka leh ee abeesooyinka
Markaa kuwii masaska qaniinay waxay ku qasbanaadeen inay wax doortaan. Waxay qaadi karaan taxaddarrada caadiga ah ee ku lug leh in si adag loo xidho dhaawaca iyo in la nasto si loo xakameeyo socodka dhiigga iyo faafidda sunta. Ama waa inay aaminaan daawadii uu Muuse ku dhawaaqay. Si taas loo sameeyo waa inay socdaan dhowr kiiloomitir, kor u qaadida socodka dhiigga iyo faafitaanka sunta, ka hor intaanay eegin abeesada naxaasta ah. Kalsoonida ama aaminaadda la’aanta ereyga Muuse waxay go’aamin doontaa qof kasta habka uu qabanayo.
Ciise ayaa taas tixraacay markuu yidhi
Sidii Muuse abeesadii kor ugu qaaday cidlada, sidaasoo kale Wiilka Aadanaha waa in kor loo qaado,
YOOXANAA 3:14-15
15 in mid kastoo isaga rumaystaa uu lahaado nolosha weligeed ah.
Ciise wuxuu sheegay in xaaladdeennu ay la mid tahay sheekada abeesada. Maskii xerada ku dhacay waa sida danbiga innaga iyo bulshadaba. Waxaa na qaadsiiyay sunta dembiga oo waanu ka dhiman doonnaa. Dhimashadani waa mid weligeed ah oo u baahan karantiil Boqortooyada Jannada. Ciise ayaa markaa sheegay in kor loogu qaaday iskutallaabta dusheeda ay la mid tahay abeesadii naxaasta ahayd oo tiir kor lagu qaaday. Sida maskii naxaasta ahaa uu reer binu Israa’iil uga dawayn lahaa suntooda dilaaga ah si uu kuweenna u daweeyo. Reer binu Israa’iil oo xerada ku jiray waxay ahayd inay eegaan maskii la sara kiciyey. Laakiin si taas loo sameeyo waxay noqon doontaa inay si cad u aaminaan xalka Muuse. Waa inay u dhaqmaan si caqli-gal ah iyagoon hoos u dhigin garaaca wadnaha. Waxay ahayd kalsoonidii ay ku qabeen waxa Eebbe ku arzuqay oo badbaadiyey.
Doorashadayada ka-hortagga-dareenka leh ee Ciise
Waa isku mid annaga. Annagu jidh ahaan uma eegno iskutallaabta, laakiin waxaan ku kalsoonahay bixinta Ilaah si uu nooga badbaadiyo caabuqa dembiga iyo dhimashada.
5 Laakiin kii aan shaqayn illowse rumaysta kan xaq ka dhiga kuwa aan cibaadada lahayn, rumaysadkiisa waxaa lagu tiriyaa xaqnimo.
ROOMA 4:5
Halkii aan aamini lahayn awooddayada aan iskaga difaacno caabuqa, waxaan ku kalsoonahay Ilaahii sameeyay tallaalka iniinta. Waxaan ku kalsoonahay isaga faahfaahinta tallaalka. Tani waa sababta ‘Injiilka’ macnaheedu yahay ‘war wanaagsan’. Qof kasta oo uu ku dhacay cudur dilaa ah laakiin hadda maqlo in tallaal nafo lagu badbaadinayo la heli karo oo lagu bixiyo bilaash – taasi waa war wanaagsan.
Kaalay oo arag
Dabcan, waxaan u baahanahay sabab aan ku aamino ogaanshaha iyo tallaalka labadaba. Kuma dhiiranno in aan kalsoonidayada u dhiibno si qaawan. Sida mid ka mid ah doodaha ugu horreeya ee diiwaannada mawduucan
Markaasaa Filibos wuxuu doonay Nataana’el oo ku yidhi, Waxaannu helnay kii Muuse sharciga ku qoray wax isaga ku saabsan, oo nebiyadiina ay qoreen wax isaga ku saabsan, waana Ciisihii reer Naasared oo ah ina Yuusuf.
YOOXANAA 1:45-46
46 Nataana’el wuxuu ku yidhi, Ma wax wanaagsan baa ka iman kara Naasared? Markaasaa Filibos wuxuu ku yidhi, Kaalay oo arag.
Injiilku wuxuu nagu marti qaadayaa inaan u nimaadno oo aragno, si aan u baadho iniintaas. Waa kuwan qaar ka mid ah maqaallo kaa caawinaya inaad taas samayso oo ay ka mid yihiin:
- iskutallaabta iyo sarakicidda ,
- Kalsoonida Baybalka
- guud ahaan Injiilka ,
- lagu daawaday sheeko jacayl .
- Lagu arkay muraayada Zodiac.
- U socoshada habaysan maalin kasta oo toddobaadka xiisaha leh
Kaalay oo arag siduu Nataana’el yeelay oo kale waa hore.